Bu, mənim bloqda yazdığım ilk postdur. Ümumi məlumatınızın olması üçün ilk əvvəl sizi bloqumun mövzusu və məqsədilə ilə tanış etmək istəyirəm.

Əziz oxuyucu, nikimdən aydın olduğu kimi mən Azərbaycan mentaliteti mövzularına toxunacam. Düşünürəm ki, bu mövzular cəmiyyətimizi və ruhumuzu zədələyir, bəzənsə məhv edir.

Özüm haqqında: mən Azərbaycanda deyil, Avropa ölkələrinin birində yaşayır, tez-tez Azərbaycana gəlirəm. Düşünürəm ki, hər dəfə Azərbaycana gələndə cəmiyyətimizdəki dəyişiklikləri hər cəhətdən çox aydın görə bilirəm.

Məqsəd: hər bir insan yaşından, fiziki qabiliyyətindən, milliyyətindən, dinindən və s. asılı olmayaraq  digərindən nəsə öyrənə bilər. Məqsədim daim Azərbaycanda yaşadıqları və ya başları öz işinə qarışdığı uçun müəyyən məqamlara fikir verməyən insanların fikrini bu məqamlara yönəltməkdir. İstəyirəm öz şəxsi düşüncələrimi hər kəsə çatdırım.

Azərbaycanda qohumla ailə qurma mövzusundan başlamaq istərdim. Bu barədə nə düşündüyümü yazmayacağam (postu oxuduqda özünüz bunu başa düşəcəksiniz), çünki bunun heç bir əhəmiyyəti yoxdur və bunu açıqlamaq bloqumun əsas məqsədi deyil. Əsas məqsədim cəmiyyətimizdə baş verən və demək olar ki, heç kəsin diqqətini cəlb etməyən dağıdıcı və mühüm məqamlara neytral nöqteyi-nəzərdən qiymət verməkdir.

Əvvəllər mən qohumluq əlaqələri haqqında düşünmürdüm, lakin indi bu problemi mən çox mühüm hesab edirəm.

Bir dəfə mən Ukraynada yaşayan dostumun evinə qonaq getmişdim. Ziyarətimin yerli bayram günlərinə təsadüf etdiyindən, evdə çoxlu qonaqlar var idi. Yığışanların demək olar ki, hamısı dostumun qohumları idi.

Bütün bu insanlar özlərini çox sərbəst aparırdı. Onlar bir-birinə qardaş-bacı münasibəti göstərirdi. Bir-birilə zarafat edir, gecələr birlikdə oturub çay içir, deyib-gülürdülər. Heç bir əlavə fikirləri olmadan onlar bir-birinə qarşı şən, isti və qayğıkeş  münasibətdə idilər. (istisna halları da olur, lakin burada söhbət ümumi hallardan gedir).

Heç kəsə sirr deyil ki, bizdə insanlar hələ də öz qohumları ilə ailə qururlar. Hətta buna qəti şəkildə qarşı olanlar bir şey söyləməkdən, “söz-söhbət yaranacaq” deyə kiməsə baxmaqdan çəkinir. Uşaqlıqdan bizimlə əmiuşaqlarımız, bibiuşaqlarımız, dayıuşaqlarımız və xalauşaqlarımız arasında sədd çəkirlər. Axı onlardan hər biri gələcəkdə bizim həyat yoldaşımız ola bilər. Bizi məhz bu ruhda böyüdürlər.

Qohumların bir-birilə ailə qurmasının tibbi cəhətdən təhlükəli olması hamıya çoxdan məlumdur. Burada mən milli mentalitetdən, yəni psixoloji amildən söhbət açmaq istəyirəm. İki əsas məqamı qeyd edim.

Yuxarıdakıları nəzərə alan valideynlər öz övladlarını müəyyən çərçivənin içərisində tərbiyə edəcək, axı cəmiyyət məhz buna köklənmişdir.

Birinci məqam. Açar sözləri: “qorxmaq”, “kompleks”, “bədbəxt”.

Böyük problemlər yaradan kiçik zəncir: Valideynlər öz övladlarını dar çərçivədə böyüdür, onların övladları isə müvafiq olaraq yaşayış qaydalarını pozmaqdan və ya haşiyədən kənara çıxmaqdan qorxur. Övladların bu psixoloji qorxusu onların inkişafına və özünü ifadə etməsinə mane olan nəhəng komplekslərin yaranmasına səbəb olur. Hüdudsuz çərçivə şəraitində böyüyən kompleks və qorxu dolu insan xoşbəxt ola bilməz. Bu insanlar öz həyatını yaşamır, onlar həyatını başa vururlar.

Ikinci məqam. Açar sözləri: "mafiya", "qeyrət", "qız".

Bəlkə də bütün bunların arxasında qohumları bir-birilə evləndirən qohum “mafia”sının durmasını azları bilir. Hər bir mafia dəstəsində olduğu kimi onun da əsas məqsədi üzvlərinin sayının artırılmasıdır. Dəstədə hər kəs “özümünkü” olmalıdır prinsipi ilə qurulan mafia dəstəsində kənar adamla ailənin qurulması dəstənin strukturuna xələl gətirir. Mafianın başında adətən qadınlar dayanır, onun üzvlərinin arasında isə kişilər də olur. Hər yerdə qeyrət haqqında danışan bu “kişilər” öz doğma qızlarını sözün əsl mənasında satırlar. Bu “kişilər” qızlarının veriləcəyi adamın bəlli olmasına dair söz-söhbətin yayılmasına heç etiraz da etmir. (arada heç nə olmasa belə). Bu “kişilər” qızlarının evdən çıxmasına və qızlarının kiminləsə dostluq etməsinə imkan vermir, lakin qızları haqqında bu söz-söhbətin yayılmasına etiraz etmir. Təəssüf ki,  bu “kişilər” əsl kişilərlə eyni status daşıyır. Təəssüf ki, cəmiyyətimiz onları fərqləndirmir.

Hər kəs belə yaşayırsa, nə etmək olar? Özünüzdən, ailənizdən başlayın! Qohum evliliklərinə birdəfəlik yox deyin!

Övladlarınıza öz bacı-qardaşlarını əmi, dayı, bibi, xalauşaqlarından fərqləndirməməyi öyrədin. Övladlarınıza həyatı başa vurmağı deyil, yaşamağı öyrədin!