İsti bir payız günündə biz naməlum aləmlərə səyahət etmək üçün Bakının mərkəzində toplqaşdıq. Səfərə çıxmaq üçün biz təyyarəyə bilet almaq və pal-paltarımızı yığmaq məcburiyyərtində olmadıq. Önündən hər gün keçdiyimiz binaların qapılarını açmaq kifayət etdi... Bu möhtəşəm giriş qapıları aləmində bələdçimiz isə @miaagallery hesabının sahibəsi Maria Kuzminadır.
Sevimli şəhərinin keçmişini araşdıran Mariya haqqında artıq məlumat vermişik (onun müsahibəsi ilə burada tanış olmaq olar). Son zamanlar bu xanım bizə Bakının hər kəsin gözünün önündə olan, lakin diqqət yetirmədiyi tərəflərini göstərmək etmək üçün turlar təşkil edir. Məlum oldu ki, yeni nəsə öyrənmək üçün bəzən yalnız yuxarıya baxmaq kifayətdir.
"Maraqlı məkanlar haqqında məlumat almaq istəyənlər yanıma gəlsin" – fotoqraf Mariya Kuzminanın müsahibəsi.
İlk dayanacağımız Teymur-bəy Qulubəyov və Nəcəfqulu Məmmədovun evi oldu. Bu neft maqnatları bir-birilə möhkəm dost idilər. Bundan əlavə, onlar nəinki "Qulubəyov və Məmmmədov Ticarət Evini" təsis etdilər, həm də həm də ailələri ilə bir binada yaşamağa qərar verdilər. Binanın giriş qapısı zamanın təsirindən qaralmış, lakin öz gözəlliyini qoruyub saxlamış rəsmlərlə bəzədilib – o zamanlar rəsmli divarlar populyarlıq zirvəsində idi.
Axundov bağının yaxınlığında 1903-cü ildə neft sənayesi mütəxəssisi Dmitri Mitrofanovun evi ucalır. Bu möhtəşəm üç mərtəbəli malikanə konsollar, sütunlar, insanların, aslanların, balıqların və mifik heyvanların təsvirlərini əks etdirən barelyeflərlə (yeri gəlmişkən, heç bir şəkil təkrarlanmır) və sahibinin adının baş hərfləri olan monoqramla bəzədilmişdir. Ekskursiyamız bazar günü baş tutduğundan, Axundov bağı tərəfdən giriş bağlı idi. Həftəiçi isə enli əsas giriş qapısı görüntüsündən həzz almaq olar. Mariya bizə sahibkarın özü və həyatı haqqında məlumat verdi, eləcə də hər bir memarlıq elementinin mənasını izah etdi.
Növbəti dayanacaq ikinci mərtəbədə şüşəbənd eyvanı olan Rzabəy Əlibəyovun evidir. Qapısı sənət əsərləri ilə bəzədildiyi üçün malikanə həmçinin "Şəkilli ev" kimi də tanınır. Təəssüf ki, o, ev heç də yaxşı vəziyyətdə deyil: bəzi təsvirləri təmir zamanı işçilər zədələmiş, digərlərilə isə vandallar pis rəftar etmişlər. Mariya işçilərdən birinin 20-ci əsrin əvvəllərinə aid divar təsvirlərini göstərərək “Bu, divar kağızıdır, elə deyilmi?” sualını verməsini söyləyir. Rəsmlərin birindəki gözəl cütlüyün üzləri yandırılmışdır – bunu edən şəxsin nə üçün belə etdiyini təsəvvür etmək mümkün deyil. Mariya deyir: "Özümü bütün bu gözəlliklərin yaradıcısı kimi hiss edirəm. Buna görə hər hansı bir zədə mənə çox pis təsir edir”.
Yol boyu digər maraqlı binalar haqqında bələdçimizin hekayələrini dinləyərək biz Nizami (Torqovı) küçəsinə enirik. Küçələrdə bizə Bakıda yaxşı gəzməyi arzulayır və haradan gəldiyimizi soruşurular. Sevimli şəhər haqqında daha çox məlumat almaq qərarını verən Bakı sakinləri olduğumuzu biləndə çox təəccüblənirlər. Borani kafesinin yanında dayanan Mariya bizdən yuxarıda kədərli bir əfsanə ilə əlaqəli gözəl bir qadın fiquruna baxmağımızı xahiş edir.
Əvvəllər bu qız heykəli ilə bəzədilmiş bu ev Adamovlar ailəsinə aid olub, sonra isə Babayevlərin mülkiyyətinə keçib. Üçüncü mərtəbəyə aparan pilləkənın gözəl barelyefləri kəsib kompozisiyanı pozmasını gördükdə təəssüf hissi keçiririk.
Ekskursiyanın son nöqtəsi qapısının arxasında əsil xəzinələr gizlədilmiş Aşurbəyovlar evidir. Malikanənin sükutunu pozmamaq üçün qrupumuz (olduqca böyük) bələdçinin rəhbərliyi altında səssizcə içəri daxil olur. Adi vaxtlarda binanın giriş qapısı bağlı olduğundan müşayiətsiz bu binaya daxil olmaq imkanı olmur. Buna görə də biz hər andan zövq alır və mümkün qədər çox fotoşəkil çəkirik. Aşurbəyovlar malikanəsində divar rəsmləri mükəmməl şəkildə qorunub saxlanılmışdır, girişdə isə tavanı "saxlayan" atlant heykəlləri ucalır. 
- Sakitliyə riayət edin – demək olar ki, hər bir evdə artıq səs-küydən narahat olan sakinlər var;
- Binaların daxilində səliqə-sahmana qarşı diqqətli olun;
- Bir çox evin qapısının şifrəli kilidlərlə bağlı olmasını nəzərə alın;
- Bəzi binalara əvvəlcədən razılaşma olmadan daxil olmağa icazə verilmir;
- Mariyanı @miaagallery səhifəsində axtarın. O, yeni məkanlara ekskursiyalar hazırlayır və öz biliklərini hər kəslə məmnuniyyətlə bölüşəcək.
Maraqlı məqalələr:
Bakı və onun ətraflarında 47+ graffiti. FOTO
Bakı mövzusunda xəyal quran 5 rəssam
Superqəhramanlar Bakını necə xilas edir
