"Yalnız mala toxunmaq, onu dadmaq və qoxlamaq mümkündürsə, onu alıb-satmaq mümkündür".

Azərbaycanda biznesin aksiomu.

İnsanları çox vaxt kateqoriyalara bölürlər. Belə bir şey də mpvcuddur: insanlar ideya yaradıcılarına və bu ideyanı həyata keçirməyi bacaranlara bölünürlər. Düşünürsən ki, bundan asan nə var ki, iki belə insanı görüşdür, onların tanışlığı və müştərək fəaliyyəti üçün şərait yarat və bu fəaliyyətdən öz mənfəətini əldə et. Təəssüf ki, bizim şəhərimizdə yox, əziz oxucu.

Bizdə hər şeyi satırlar. Ənənəvi avtomobil, mənzil, qida və geyim məhsullarından başqa, bir sıra spesifik ticarət predmetlərimiz də var: məsələn, bizdə vauçer adlandırılan özəlləşdirmə çekləri. Dövlət qiymətli kağızlarının al-veri bizdə qiymətli kağızlar bazarında deyil, avtovağzalın qarşısındakı meydanda aparılırdı. Qruplara bölünmüş kütlə gecə-gündüz meydanın bir başından o biri başına gəzirdi. Bilavasitə çek satıcıları naməlum görüşlü, əllərində kağızlar ora-bura gəzən, öz qiymətlərini elan edən insanalar idi. Qiymətlərin təyinində bu fond bazarı nəyə güvəniridi - iqtisadçılar üçün hələ də naməlum olaraq qalır. İkici qruo - yeraltı keçiddən aldığı bir torba bazarlıqla gəzər analar idi. Üçüçncülər isə qızmar yayda qaynay asfaltın üzərində ayaqyalın gəzən qaraçı uşaqlar idi. Bir sözlə, Zolyanın bakısayağı "Pullar"ı.

Daha bir mal var idi - mobil telefonla danışıq vaxtı. Bu, ilk adsız mobil şəbəkə operatorları idi. Üzərinə asılmış telefonlardan onlar müəyyən məbləğ müqabilində zəng etmək imkanı təklif edirdilər. Bu gəzəl telefon köşkləri startap anlayışını aşaraq, ilk vençur (riskli)  biznesinin baniləri olmuşdular. Belə ki, vicdansız istifadəçilər telefonları gğtürüb qaça bilərdilər və çox vaxt belə də olurdu. Görünür, buna görə Bakıda vençur bazarı inkişaf edə bilmir.

Bizim biznesmen dadı, iyi olmayan, toxuna bilmıdiyi bir məhsula sərmayə yatıra bilmir. İdeyanın alışı bizim biznesmen üçün hava alışına bərabərdir. O, havanı sata bilər, amma havanı almağa onu heç kim məcbur edə bilməz. Bundan başqa, ideyalar müxtəlif ola bilər. Biri var, siz hansısa qədcet və ya mexanizm kəşf edirsiniz və öz kəşfiniz barədə danışırsınız. İstehsal sxemini isə müqavilə başlandıqdan sonra təqdim edirsiniz. Başqa məsələ, əgər siz artıq mövcud bir sistemə əlavə təqdim edirsiniz. Kobud desək, şəhərdə hamı dəmləmə çay içir, amma heç kimdə süzgəc yoxdur. Deməli, əgər siz şəhərə süzgəc gətirsəz, onu alacaqlar. Özü də ancaq səndən alacaqlar, çünki başqa heç kimdə yoxdur. Amma bu ideya ilə bizim iş adamlarına necə yanaşmaq olar? Onlar səni dinləyib, ideyandan istifadə edib, əvəzində "Çox sağ ol" deyəcəklər.

Nəticədə biz iki cəbhə əldə etmiş oluruq: əlinə düşən istənilən imkandan istifadə edərək, çörəkçini bircə pay çörəksiz qoymağa çalışan iş adamı vəəlində olan ideya ilə evdə oturaraq, bu ideyanı harada satacağını bilməyən və satqı zamanı müəllif hüquqlarının qorunması üçün hara müraciət edəcəyini bilməyən müəllif. Yaxşı ideyalar isə yolda səpələnməyib.