İnsan - cəmiyyətin bir parçasıdır. Ayrılmaz hissəsidir. Bakıda isə bu daha çox hiss olunur. Axı biz Bakını böyük kənd adlandırmağa öyrəşmişik. Bizdə hətta ağızdan-ağıza xəbərlər KİV-dən daha tez yayılır. Biz cəmiyyətdə doğulur, oxuyur, işləyir və ölürük. Elədiyimiz hər şey cəmiyyət üçün və cəmiyyətin xatirinə edilir. Hansı sənətin sahibi olursunuzsa olun, o yalnız cəmiyyətdə əhəmiyyət kəsb edir. Sənət anlayışının özü cəmiyyət tərəfindən yaradılmışdır.

Təsəvvür edin ki, siz cəmiyyətdən kənarsınız - sizin elmi kəşfləriniz kimə lazım olacaq? Kimin qarşısında siz yazdığınız uğurlu hekayə ilə öyünəcəksiniz? Yaratdığınız heykəlin gözəlliyini kim qiymətləndirə bilər? Əlavə işlədiyiniz saatlar üçün kim sizə mükafat verəck? Heç kim. Elə çıxır ki, biz tanınmaq üçün yaşayırıq. Biz oxuyur, bu və ya digər sahədə mütəxəssis oluruq ki, bir gün çıxıb, bu zirvəyə yüksələ bilməyənlərin alqışlarına və təriflərinə layiq görülək. Onların nəyə görə buna nail ola bilmədikləri bizi heç maraqlandırmır da. Əsas olan - bizim nail olduğumuzdur.

Nə qədər çox tanınsaq, bir o qədər daha çoxuna nail olmağa can atırıq. Daxilimizdə əsl ictimai rəydən asılılıq əmələ gəlir. Narkomaniya, alkoqolizm və tütünçəkmə kimi. Biz qonşuların, dostların, qohumların bizim barədə nə düşünəcəklərini təsəvvür etmədən, addım da ata bilmirik. Biz Bakıda nəyin yaxşı, nəyin pis, nəyin dəbli, nəyin dəbsiz, nəyin zövqlü, nəyin isə bayağı hesab edildiyi ilə maraqlanmağa başlayırıq. Budur, artıq bizim şəxsi fikirlərimizdən bir iz də qalmayıb, o, çox vaxt əslində səhv olan rəylər və fikirlər kütləsində həll olub. Formul çox sasdədir: ictimai rəy, birdən çox insanın fikrindən formalaşdığı üçün daha obyektiv hesab edilir. Amma nə edirsən et, obyektiv rəy subyektiv rəylərin toplusudur. Hər bir subyekt, yəni insan da (sizinlə mən kimi) səhv edə bilər. Deməli, cəmiyyətin də rəyi səhv ola bilər.

Cəmiyyət kürən insanları sadəcə kürən olduqlarına görə yandırırdı, alimləri alim olduqları üçün döyüb-öldürürdü, ordu yeridilməsi və müharibə elanını, bununla da qətl və ölümləri dəstəkləyirdi. Qadının 30 yaşı var və o, ailə qurmayıb, kişi uzun saç saxlayır, kiminsə uşağı məktəbə keçənilki çanta ilə gedir - misallar sonsuzdur. Bütün bunlar göstərir ki, cəmiyyət səhv edə bilir. Bakıda, Azərbaycanda, hər yerdə. Həqiqət isə həmişə olduğu kimi insanın və cəmiyyətin rəylərinin ortasındadır. Odur ki, həmişə düşünülmüş qərarlar qəbul edən ağlınızın səsinə qulaq asmağa dəyər.