6 dekabr saat 12:45-də “Azneft” qərargahından aşağıdakı məlumat yayıldı: 33 nəfər xilas edilib, 1 nəfər ölüb, 29 nəfər itkin düşüb. Başqa məlumatla bölüşməkdən imtina olundu.
SOCAR-ın rəhbərliyindən başqa bir informasiya almaq mümkün olmadığı üçün, hadisənin şahidi olmuş insanların əhvalatları ilə kifayətlənməli olduq. Sizə “Günəşli” yatağında baş vermiş faciəni xilasetmə əməliyyatının iştirakçılarından birinin gözləri ilə görməyi təklif edirik (mətn olduğu kimi saxlanılmışdır).
17:30 – 17:45 (dəqiq vaxtı deyə bilmərəm) qaz kollektorunda alışma baş verdi və blokda yanğın başladı. Yanğın neft çənləri sahəsində başlamışdı (qeyd edim ki, yaşayış bloku buradan 50-60 metrlik məsafədə yerləşir). Blokda 4 xilasetmə qayığı var idi, onların hər biri 42 nəfər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu qayıqlardan başqa, blokda, hər biri 20 nəfər üçün hesablanmış 2 ədəd sal olmalıdır. İşə gələndə şəxsi heyətə üzərində xilasedici qayığın və qayıqdakı yerin nömrəsi olan rəqəmlər paylanır (məsələn, 1-25). Bu o deməkdir ki, təxliyyə zamanı mən müvafiq qayıqda öz yerimi tutmalıyam.
Güman edirəm ki, şimal tərəfdəki qayıqlar 1 və 2, şərqdəki qayıqlar isə 3 və 4 nömrəli qayıqlar idi. İnsanlar gəldikcə, qayıqlar dolur, amma buna bir qədər sonra qayıdacam.
Alışma baş verən kimi, blokda elektrik kəsilir (avtomatik olaraq, K3 və insanları elektrik vurmasının qarşısını almaq üçün). Elektrik olmadığından, nasoslar da işləmir. Bu nasoslar yanğınsöndürmə sisteminin işi zamanı dəniz suyu təchizatını yaradan nasoslardır.
Saat 18:00-da artıq qaranlıqda qalmış 10 saylı blokun neft və qaz kommunisasiyasını da bağlamaq əmri gəlir. Təzyıq tədricən sıfıra enir. Küləyə görə, “Tufan” yanğınsöndürmə gəmisi reyddə yerləşir. İlk olaraq, o, yanğın haqqında məlumat alır və yardım üçün bloka doğru hərəkətə başlayır. Onunla birgə “Avior” dalğıc gəmisi də bloka doğru üzür. Ancaq nəzərə almalıyıq ki, reyd yerindən yanğına qədər hərəkət 2 saat vaxt aparır. Beləliklə, öz gücü ilə yanğına qarşı mübarizə apara bilməyən blok heyəti xaricdən də yardım ala bilmir.
Blok rəhbərlərindən kimsə şəxsi heyəti evakuasiya etmək barədə qərar qəbul edir. Bu zaman birinci kobud səhv baş verir: insanları qayıqlara şəxsi nömrələrinə uyğun olaraq, yerləşdirməyə başlayırlar. Bu isə 1 və 2 nömrəli küləkli tərəfdə olan qayıqlardır. İkinci kobud səhv odur ki, xilasetmə jiletləri fəhlələrin yaşadıqları otaqlarda saxlanılır. Yaşayış otağında olan fəhlələr jiletlərini götürə bilir, amma iş başında olanlar isə artıq geri qayıda bilmirlər. Bunların üstünə qaranlıq və həyəcanı əlavə etsək, insanların vəziyyətini təsəvvür etmək olar.
1 və 2 nömrəli qayıqlar suya salınmağa başlayır. Yalnız qayıqlar suyun üzərində olarkən insanlar anlayırlar ki, külək 9-10 metrlik dalğalar yaradır və qayıqları platformanın altına çəkir (xatırladım ki, küləyin sürəti saniyədə 40-42 metr idi, 33 metrdə isə artıq bu qasırğa hesab edilir və helikopterlərin uçuşu qadağan edilir). Küləyin gücü və şiddətli dalğalara qayıq tab gətirə bilmir və dəmirlərə çırpılaraq, parça-parça olur. Qayığı endirən mexanizm elektriksiz də çalışır, lakin onu qaldırmaq üçün elektrik mütləq lazımdır. Hər iki qayıq suyun üzərində asılı halda qalır, onları dalğalar yuyur, lakin qayıqların hermetik bağlanan lyukları olduğu üçün bu hal təhlükə yaratmır. Qayıqlarda içməli su, apteçka, qidalı batonlar və siqnal vasitələri var. Beləliklə, suyun üzərində 4 metrlik məsafədə asılı qalmış birinci qayıqda 26 nəfər, ikinci qayıqda isə 36-40 nəfər var. Məlumat dəqiq deyildi, 3 nəfər blokda qalmışdı.
Təqribən 20:00-da ilk gəmilər göründü. Bu, “Tufan” və “Avior” idi. Paralel olaraq, BP-nin gəmilərindən yardım istənilmişdi. Lakin onlar daha uzqda olduqları üçün 3-4 saat sonra çata bildilər. “Tufan” yaxınlaşaraq, yanğını söndürməyə çalışırdı, lakin güclü külək su şırnağını sadəcə olaraq kənara yönləndirirdi. Saat 21:00-da ikinci qayığı saxlayan mexanizmin qırılması haqqında məlumat yayıldı və qayıq, praktiki olaraq, şaquli vəziyyətdə asılaraq qaldı. Külək qayığı atıb-tutur, dəmirlərə çırpırdı. İnsanların vəziyyəti ağır idi.
Avior onlara yardıma gəldi. Ona əmr verilmişdi ki, qayığa yaxınlaşsın və onu qəbul etsin. Aviorun 3-4 cəhti boşa çıxdı. BP gəmilərindən ikisi yanğını söndürməyə başladı, üçüncü isə qayığa yardım etməyə çalışdı. Lakin onların cəhtləri fayda vermirdi. Külək su şırnaqlarını kənara vurur, dalğalar isə qayığı, sanki kağızdan imiş kimi, o tərəf-bu tətəfə çırpırdı.
Saat 23:00 radələrində qayığın tamamilə dənizə düşdüyü haqda məlumat yayıldı. Bütün gəmilər itmiş qayığı tapmaq və suya düşmüş insanları xilas etmək üçün düzləndilər. Bir qədər sonra BP gəmisi zədələnmiş qayığı tapdı və onun üzərinə xüsusi tor atdı. Xilasetmə qayığı bizim 50-70 metrliyimizdə idi. Bu zaman biz gördük ki, o, tərsinə çevrilib. Gördüyümüz bizdə dəhşət hissi oyatdı, gözlərimiz doldu və biz allaha yalvarmağa başladıq.
Elə bu an mən dalğaların arasında xilasetmə jiletinin üstündəki işığı gördüm və rəhbərliyə xəbər verdim. Onlar da öz növbəsində Avior dalğıc gəmisini həmin yerə göndərdilər. Qayıq və gəminin sonrakı aqibəti bizə məlum deyil, çünki külək onları bizdən uzaqlaşdırırdı. Qalan gəmilər suda qalmış insanların axtarışı üçün səfərbər edilmişdilər.
Gecə saat 2:30-dan səhərə qədər heç bir məlumat yox idi. Sonradan öyrəndik ki, Avior sudan 3 nəfəri çıxara bilib, çönmüş qayıqda isə cəmi bir cəsəd aşkar olunub. Bunula da, tapılmış insanlardan 3-ü sağ idi, biri isə dünyasını dəyişmişdi, daha sonra bir nəfərin də Aviorda vəfat eydiyi xəbəri yayıldı (məlumat dəqiq olmaya bilər, buna görə üzr istəyirəm).
Səhər 8:15- 8:30-da FHN-in ilk helikopterləri görünməyə başladı. Onlardan biri 5 saylı blokun üzərinə endi (bu, 10-cü bloka ən yaxın blokdur), o biri helikopter isə fırlanıb, 3-cü bloka oturdu. Belə məlumat yayıldı ki, 26 nəfər hələ də 1 saylı qayıqda asılı şəkildə qalıblar. Qalan işlər onların xilas edilməsi istiqamətində aparıldı. BP gəmiləri yanan blokun ətrafında dövrə vuraraq, onu söndürməyə çalışırdılar. 11:00-da Müslüm Maqomayev gəmisi gəldi. Onun yardımı ilə qayıqda asılıb qalmış insanları evakuasiya etmək mümkün oldu. Qayıq hələ də suyun üzündə asılı şəkildə qalmışdı, blok isə yanmağa davam edirdi.
Xahiş edirəm, mənə “bəs necə?”, “əyə görə?” suallarını verməyin.
İnanmaq istəyirəm ki, itkin düşənlər sağdırlar. Lakin onların telefonları sönülü olaraq qalır və xilas olduqları haqda məlumat yoxdur.
Bütün informasiyanın doğruluğu haqda söz deyə bilmərəm. Öz gözümlə gördüklərimi və eşitdiklərimi yazdım.
Biz yalnız dua etməliyik ki, itkin düşənlər xilas ediliblər...
“Azneft” qərargahının nömrəsinə zəng edib, itkin düşənlər haqda məlumat ala bilərsiniz:
+994 12 5211019
+994 50 2293521
+994 50 2457005
Yoxlanılıb, cavab verir.
(Tərcümə: Aytən Aləkbərova)
