Bu günü devizi – “Pestisidlər sivilizasiyanın dalanıdır”. Bu günün məqsədi isə dünya ictimaiyyətinin diqqətini pestisidlərin istehsalı və istifadəsi nəticəsində meydana gəlmiş problemlərin həllinə yönəltməkdir.
Bu tarixin seçilməsinin faciəvi səbələri var. 1984-cü ilin dekabrın 3-də Bxopal (Hindistan) şəhərindəki pestisid zavodunda ekoloji qəza baş vermişdi. Qəzanın xatirəsinə bu gün qeyd olunmağa başlamışdır. Bu günü devizi – “Pestisidlər sivilizasiyanın dalanıdır”. Bu günün məqsədi isə dünya ictimaiyyətinin diqqətini pestisidlərin istehsalı və istifadəsi nəticəsində meydana gəlmiş problemlərin həllinə yönəltməkdir.
Pestisidlər – 20-ci əsrin ikinci yarısında bir çox ölkələr tərəfindən kənd təsərrüfatında məhsuldarlığı artırmaq məqsədilə tətbiq olunan sintetik kimyəvi maddələrdir. Iakin sonradan məlum olmuşdur ki, bu kimyəvi maddələrin istehsalı və tətbiqi dünya əhalisinə xeyirdən çox ziyan verir. Pestisidlər yalnız birbaşa hədəfləri olan təsərrüfat sahələrinə təsir göstərərək məhsuldarlığı artırmır, suya, torpağa, bitkilərə, heyvan və insanlara dönməz zərər yetirir. 20-ci əsrin son onilliklərində dünyanın bir çox ölkəsində pestisidlər insanın sağlamlığı və həyatı üçün risk faktorlarından birinə çevrilmişdir.
BMT mütəxxəsislərinin fikrincə, məhz pestisidlər Avropa torpaqlarının acınacaqlı vəziyyətinin – “sakit qəza”nın səbəbidir. Bundan başqa müəyyən edilmişdir ki, pestisidlər o qədər möhkəm birləşmələrdir və onlarla çirklənmə o qədər qlobaldır ki, onları hətta Antarktika pinqvinlərinin orqanizmlərində belə aşkar ediblər. Pestisidlər oraya hava və okean axınları vasitəsilə düşüblər.
Kimyəvi təsir Yerin biosferində acınacaqlı nəticələrə gətirir. Onlar insan və heyvanlarda müxtəlif mutasiyalara və xəstəliklərə, reproduktiv və hormonal sistemin, immun statusun pozulmalarına gətirib çıxarır, onkoloji xəstəliklərə və anadangəlmə defektlərə səbəb olur. ÜST-nın məlumatına görə, hər il dünya üzrə 2 milyona yaxın pestidlə zəhərlənmə halı qeydə alınır. İndi “pestisidli” kənd təsərrüfatı əvəzinə alimlər kimyəvi gübrələrin üzvilərlə əvəz olunan, ziyanvericilərə təbii nəzarətə əsaslanan “orqanik” (üzvi) əkinçiliyi təklif edirlər. Düzdür, bu konsepsiyanın iri miqyaslı tətbiq edilməsinə nə zaman başlanacaq – məlum deyil.
