Hər şey 1982-ci ildə başladı. Mən onda yenicə evlənmişdim və qərara gəldim: “Əgər ailə qurmuşamsa, gələcəyi fikirləşməliyəm”. Gəncə şərab zavoduna fəhlə düzəldim. Onda 26 yaşım var idi. Çəlləkçilərin konyak üçün palıd çəlləklər düzəltməsinə tamaşa etmək çox xoşuma gəlirdi. Mənə elə gəlirdi ki, ağacı hiss edirəm, toxunmadan belə ondan nə hazırlanacağını çox yaxşı bilirəm.

Cəsarətimi topladım və ustadan mənə bir parça ağac verməsini xahiş etdim. Düzdür, ilk dəfə çəllək deyil, tərəvəzlərin duza qoyulması üçün qab hazırladım. Evdə çox lazımlı oldu (gülür). Sonra mən təkmilləşməyə başladım və tezliklə çəlləkçi işinə keçdim. Əsas olan axı budur – gördüyün işi sevmək.

Əvvəllər zavodun əməkdaşları hər ay imtahan verirdilər. Komissiya dərəcəyə uyğun tapşırıq verirdi, şərəflə öhdəsindən gəlmək lazım idi. Dərəcəm yüksəlirdi – məvacibimi artırırdılar. Tezliklə mənə altıncı dərəcə verdilər. Bu zaman iş yoldaşlarım hiddətlənməyə başaladı: necə olur ki, bir ilə altıncı dərəcəyə yüksəlir? İşi belə görən şöbə rəisi söz-söhbəti kəsmək üçün dedi: “Hamınız dərəcə almaq üçün yenidən imtahan verəcəksiniz”.

Başa düşürdüm ki, bütün bacarığımı göstərməliyəm və qərara gəldim ki, bir litr həcmində olan çəllək düzəldim. Bu çox çətindir. Böyük çəlləyi istənilən çəlləkçi hazırlaya bilər, amma balacanı yalnız bacarıqlı olan düzəldir. Mən onu evdə hazırladım gətirdim. İşdə göstərdim və dedim: “Altıncı dərəcə çəlləkçilərdən kim beləsini düzəldə bilər? Əgər kimsə edə bilsə, daha bu işlə məşğul olmayacam”. Bundan sonra mənim dərəcəm daha heç kəsi narahat etmirdi. Mən əməldə bacarığımı sübut etdim.

Çəlləkləri yalnız palıddan düzəldirəm. Palıd ağacının ruhunun korlanmasını və digər iylərin ona hopmasının qarşısını almq üçün başqa ağacları heç emlatxanamda belə saxlamıram. Yaxın günlərdə sarımsaq, balıq yemiş və ətirlənmiş insanları bura buraxmıram. Ağac istənilən qoxunu dərhal özünə hopdurur və sonra tərkibinə ötürür.

Çəllək üçün ağac seçməyi bacarmalısan. Yaxşı ağac günəş səmtində bitir, sonradan içkiyə ötürmək üçün bütün enerjini canına çəkir. Konyaka ağacın həm rəngi, həm də qoxusu keçir. Palıd çəlləyinin verdiyi çaları dünyada ən mahir rəssam belə göstərə bilməz. Yaxşı konyak olan qədəhi işığa tutun, orada bərq vuran bir neçə rəngi görəcəksiniz. Bunların hamısı palıd ağacının çalarlarıdır.

Belə palıd çəlləklərdə konyakın saxlanma qaydasını bilmək lazımdır. Onları lazımi hərarətdə və rütubətdə zirzəmidə saxlamaq arzuolunandır. Hərarəti fəsildən asılı olmayaraq 2-3 ən çoxu 5 dərəcədən yuxarı dəyişmək olmaz. Ona rəngini və dadını ötürə bilməsi üçün spirti ən azı 5 il çəlləkdə saxlamaq lazımdır. Spirti lap 100 il metal qabda saxla, o dəyişilməyəcək. Yalnız palıd çəlləyi ondan xalis içki hazırlaya bilər.

Azərbaycan şərab hazırlama ənənəsi hələ XIX əsrin sonunda yaranmağa başlayıb. İlk konyak zavodu 1892-ci ildə açıldı. O vaxtdan Azərbaycan konyakı həm yaxın, həm də uzaq  xaricdə tanınmağa başladı. Biz onun hazırlanma ənənəsini qorumalıyıq və Azərbaycan konyakının sirlərinin ən yaxşı “qoruyucusu” məhz həqiqi palıd çəlləyidir!

Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra mən işdən çıxdım və evdə işləməyə başladım. Emalatxanamı təmir etdim və sifarişlə çəllək hazırlamağa başladım. Əvvəllər – bütün zavodlar fəaliyyət göstərəndə sifarişlər daha çox olurdu. Zavodların direktoru emalatxanama gəlir və altı ay əvvəldən növbəyə yazılırdı. Bir dəfə mənə hətta haqqımın əvəzinə 30 illik Azərbaycan konyakı vermişdilər. Bax o əsl içki idi!

Sonradan hədiyyə vermək üçün də mənə çoxlu çəllək sifariş verirdilər. Axı yaxşı çəllək onilliklərlə xidmət edə bilər. Şərq ənənəsinə görə uzun illərdən sonra toy mərasimində qonaqları əla konyaka qonaq etmək üçün ona övladın ad günündə spirt doldurmaq olar. Istərdim ki, bu ənənələr yenidən yaransın. Qoy hər kişi evində içində xalis Azərbaycan içkisi olan palıd çəlləyi saxlasın.

Foto: Elmar Mustafazade