Hətta ən tərs introvert belə nə vaxtsa evini tərk edib uzaq ölkələrə səyahət etmək, dünyanın o biri tayını görmək, ekzotik təamların dadına baxmaq arzusunda olur.
Tural Abbasov - uşaqlıq arzusunu həyata keçirmiş insandır. 2,5 il ərzində o, 4 qitə, 26 ölkəyə səyahət edərək, ümumilikdə 28 835 km yol qət etmişdir.
Ölkələrdən ən çox təsirləndiyiniz hansı oldu?
Pamir yolu - bütün səyahətçilərin arzusudur. Bu yol deyil, təbiətin bizə göstərə biləcəyi gözəlliklər toplusudur. Mən dağ çaylarının kənarı boyu, sonsuz ovalıqlarla, gülərüz kəndlər və insan üzü görməyən düzənliklər, Vaxan dəhlizinin yolsuzluğu və hamar asfatla, qızmar istidə və üzü küləyə doğru yol getmişəm.
Mən nəhəng dağların qoynunda çadırda və qırğız köçərilərinin yurtalarında gecələmiş, gözəl insanlarla - pamirlilər və səyahət yoldaşları ilə tanış olmuşam.
Əgər sən Pamir yolunu keçə bilmisənsə, əşyalarını toplayıb, evə qayıda bilərsən, çünki göstərə biləcəyi hər bir şeyi Yol artıq sənə göstərib.
Əgər məni təbiəti, landşaftı, mənzərələri ilə məni heyran edən yalnız bir ölkəni seçsəm, Avstraliyanın adını çəkərəm. Dostlar, bu tamamilə başqa planetdir! Dağ istəyirsən - bu sənə dağ.
Okean, sahil xətti, serfinq lazımdır? Bu da var.
Meşə, aralıq dənizi mənzərələri, üzümlüklər? Var.
Və, əlbəttə, ən əsası - səhra. Avstraliyada tamailə başqa planetə xas mənzərələr, təkrarolunmaz qayalar elə təəsürat yaradır ki, sanki Marsdasan. Qitənin mərkəzi, onun ürəyi - səhradır, "Qırmızı mərkəz". Autbekin keçilməsini özümün ikinci uğurum hesab edirəm. Bu, səyahətin içində səyahətə bənzəyir.
Nyu-York isə məni məyus etdi. Bilirsinizmi, şəhərin yaratdığı təəsürat bizim özümüzdən çox asılıdır. Yaş, təcrübə və gözləntilər böyük əhəmiyyət daşıyır. Mən yüzlərlə gecə çadırda və açıq səma altında yatmış, Sidney limanını görmüş, Cənub ştatlarını keçib gəlmiş və tərk edilmiş şəhərləri gəzmiş insan idim. Nyu-York məni nə ilə heyran edə bilərdi? Digər tərəfdən, Nyu-York barədə kitablar oxuyan, filmlər izləyən insanlar dostları ilə buraya gələrkən onu tamamilə başqa cür qəbul edirlər. Odur ki, hər kəsin öz zövqünə görədir...
Daha çox nəyi seçirdiz: çadır, yoxsa otel?
Avropada istirahət bahalıdır, Asiyada isə çox vaxt otellərdə qalırdı, orda qiymətlər daha münasibdir. 5-8$ təmiz, vanna otağı və kondisioneri olan otaq tapmaq mümkündür. Hərdənözümə bayram verirdim: massaj, spa, bahalı şam yeməyi və siqara. Buna baxmayaraq, hətta Orta Asiyada belə daha çox çadırlarda qalmağa üstünlük verirdim. Çünki səhər tezdən oyanaraq, quşların səsini eşitmək mənə bütün günümə bəs edəcək enerji bəxş edirdi. Hər halda, bütün marşrutum iin fəsillərini nəzərə almaqla qurulurdu. Demək olar ki, həmişə soyuqlar düşənə qədər köç etməyi çatdırırdım, odur ki, çadırda gecələmək rahat olurdu.
Yola özünüzlə nə götürürdünüz?
Ən vacib olanlar: çadır, yataq torbası, hava döşəkləri və yastıqlar bir çantaya yerləşirdi. Alətlər və velosiped üçün ehtiyat hissələri. Ehtiyat geyimi və ayaqqabıları - hər şey külək və sukeçirməyən olmalıdır. "Çöl mətəxi" üçün ləvazimatlar, elektronika və xırda-para əşyalar.
Hüquq-mühafizə orqanları ilə problemləriniz olurdumu?
Bir dəfə. Özü də, səyahətimin lap əvvəlində. Əlbəttə ki, mən özüm günahkar idim - Qazaxsatan sərhəddini keçərkən qeydiyyatdan keçməmişdim, ona görə də ölkədən çıxa bilmirdim. Məni düz sərhəddə həbs etdilər. Özümü müvəqqəti kameraya, əşyalarımı seyfə yerləşdirdilər. Velosiped və lvazimatları isə tanımadığım taksi sürücüsünə təhvil verdim. Gecə kamerada uzanıb düşünürdüm: "Afərin! Elə bil rəsm əsəridir. Yola çıxdığım ikinci həftədir, mən isə artıq həbsxanada, pulsuz, malsız...hələ məlum deyil, məsələnecə bitəcək". Amma hər şey yaxşı qurtardı. Səhər məni azad etdilər, mən cəriməni ödədim, taksisti tapdım (çox dürüst insan imiş) və Beyneudan Özbəkistana qaçdım.
Hər şeyi atıb, geriyə dönmək arzusu yaranırdı?
Özü də neçə dəfə! Mən əvvəlcədən bilirdim ki, çətin olacaq və özümü çətinliklərə hazırlamışdım. Biz rahatlıq zonamızı tərk etməyi sevmirik, amma hərdən dözmək lazımdır.
İndoneziyanın yollarını indiyə qədər dəhşətlə xatırlayıram. Yava adası, Cakarta - "Cəhənnəm" idi. Hələ də anlamıram ki, oradan sağ necə çıxa bildim. Hər yanda insanlar, velosipedlər, motosikletlər, sərnişinləri yolüstü "tullayan", öz qaydaları ilə hərəkət edən qırmızı marçrut taksiləri ilə dolu idi.
Bir də "məni silkələyən 10 gün" var idi - Qırğızıstanın yolu. 500 km-ə yaxın yol idi, amma necə yorucu idi. Sənə elə gəlir ki, düz yolla gedirsən, lakin bilinməyən səbəbdən ləng və ağır hərəkət edirsən. geriyə dönüb baxanda anlayırsan ki, bütün bu zaman ərzində dağa qalxırdın və sənin spagettiyə bənzəyən yolun qozbel və qruntlu təpələrdən ibarət idi.
Bu minvalla 10 gün yol getdim və bu müddətdə bir neçə dəfə hər şeyi atıb, evə dönmək istədim. Əziyyətlərimin müqabilində isə dağların başında sübh çağının açılması və qürubların mənzərələri var idi.
Həqiqətən qorxu hiss etdiyim anlar olurdu. Birinci dəfə Çində yıxılıb qolumu zədələyəndə. Qolum şişmişdi və mən sükanı tutabilmirdim. Birtəhər velosipedi qarşıma çıxan ilk yaşayış məntəqəsinə sürdüm, ordan isə xəstəxanaya getdim. Düşünürdüm ki, bu sondur, sən demə, sadəcə çat imiş. Gips qoyub, istirahətə yolladılar. Bir ay evdə kerəndən sonra, yeni il ərəfəsində yenidən dünya səyahətinə çıxdım.
İkinic panika Taylandda baş verdi. Orada adada dincəlmək qərarına gəldim, lakin piyada deyil, velosipedlə getdim. hündür enişdə yıxıldım, kürəyim üstə qrunt yolu boyu sürüşdum. Bilmirəm necə durdum ayağa - cəhənnəm əzabı çəkirdim. Birtəhər otelə gəlib çatdım. Nəticədə kürəyim tikə-tikə olmuş, dizim travma almışdı. Dənizdə çimib, istirahətimdən həzz almaq əvəzinə mən bunqaloda oturub, başqa dincələnlərə həsədlə baxırdım.
Ən parlaq xatirələrin?
Həbsxanadakı gecə, bilək travması və parçalanmış kürəyimi saymasaq? (gülür) Yəqin ki, təbiət mənzərələri. Günün çıxması və batması, quşların səsi, təbiətin zənginliyi. Məsələn, pamir dağlarını, Çinin düyü sahələrini, Çivideyin çay plantasiyalarını, Arizona səhrasını, Taylandın adalarını, Mozel qızılgül sahələri, Dunay və Reyn çaylarını, Vahao vadisi və Avstraliyanın ulduzlu səmalarını
heyranlıqla xatırlayıram. Taylandın bambuk meşəsində keçirdiyim gecə - elə səslər gəlirdi ki, qorxu filmi çəkmək olardı! cənub yarımkürəsində, 100 km radiusda bir dənə belə yaşayış məntəqəsi və süni işıq mənbəyi olmayan səhrada sakitlik və ulduzlu gecə - ən rəngarəng və heyrətamiz təəsüratlarımdan idi.
Səyahət boyu nə qədər fərqli təamlar dadmışam!..
Bəs ən dadlı olanları hansılardı?
Çoxdur. Məsələn, dadlı ət istəyirsinizsə, Texasa gedin.Ən yaxşı steyklər ordadır. Dəniz məhsulları Tayland, Sinqapur, ABŞ-da Luiziana, amma Asiyada daha ucuzdur. Almaniya, Fransa, Avstria çörək və un məmulatları, pendir və kolbasa ilə zəngindir. Elə dadlıdır ki, adam çadırını mağazada qurub, orada yaşamaq istəyir. Avtraliyada kenquru ətini bəyəndim, Çində, sözsüz ki, əriştə və şorbaları. Gürcü mətbəxi çox dadlıdır. Bir sözlə, hər ölkənin mətbəxi özünə görə təkrarsızdır. Amma qayıdanda anladım ki, öz yeməklərimiz üçün darıxmışam. Xaş, dolma, qutab...
Gələcək planlarınız nədir?
Bütün qışı tənbəllik edəcəyəm - kitab yazacağam. Eyni anda iki dildə yazmaq istəyirəm: rus və azərbaycan dilində. Yayda isə düşünürəm ki, yenidən Yola çıxmaq istəyəcəm.
Velosipedlə səyahətə çıxmaq istəyənlərə hansı məsləhətləri verərdiz?
Hazırlığı kiçik şeylərdən başlayın. Müayinədən keçin. Bədəniniz uzun müddətli səyahətə hazırdırmı? Yaxın ərazilərə qısa müddətli çıxışlar edin. Əgər səyahəti bəyənəcəyiniz və ya onun öhtəsindən gələcəyiniz barədə şübhəniz varsa, onu təxirə salmağınız məsləhətdir. İnanın ki, yolda kiçik şübhə dənələri böyük psixoloji problemə çevriləcək.
Növbəti məqam - sağlamlıqdır. Əgər xroniki xəstəlikləriniz varsa, onlar dərhal biruzə verəcəklər.
Psixoloji çətinliklər - özünlə və öz "iblislərin"lə yalnız qalmaq bacarığınız. Əgər insaların əhatəsi olmadan yaşamaq sizə çətin gəlirsə, bu səyahət sizin üçün deyil. yaxın dostlarınızı birgə səyahətə cəlb etməyə çalışın.
Əlbəttə ki, sizə baza səviyyəsində ingilis dili, yemək, yaşayış viza və s. üçün büdcə lazımdır.
2,5 il ərzində mənim xərclərim 35 min dollar təşkil etdi. 10 minə yaxın ancaq əyləncələr, bahalı restoranlar, hədiyyələr, yaxşı siqar, spirtli içkilər, şoppinqə xərclədim Ona görə düşünürəm ki, 20-25 min dollar da kifayət edə bilər.
Mütləq gedəcəyiniz ölkələri əvvəlcədən araşdırın, yollarınızın marşrutunu tərtib edin. Viza rejimi, iqlimi, yolların keyfiyyəti, yolüstü hansı şəhərləri ziyarət edəcəksiniz vəs.
Səyahətdən sonra dəyişilmisiniz?
Yox. necə getmişdim, elə də qayıtmışam. Böyük həqiqəti və Həyatın mənasını anlamaq kimi məqsədim yox idi. Mən Jül Vernin, Stivensonun, Kuperin, Jitkovun kitablarından ilhamlanmış və arzumu bütün uşaqlıq və gəncliyim boyu bəsləmişdim. Günlərin bir günü mən oyandım və anladım ki, ya bu gün, ya heç vaxt!
Mən "dünyanın vətəndaşı" olmadım. Əksinə, bu uzun səyahət ərzində anladım ki, "DOĞMA" nə deməkdir. İnsanlar başqa ölkələrə miqrasiya edir, anlamırlar ki, Fransaya və ya Almaniyaya köçməklə fransız və ya alman olmayacaqlar. Onların uşaqları-bəli,özləri isə heç vaxt. Mən belə insanları görmüşəm və hər zaman onların gözlərində həsrət və kədər oxumuşam. Onların həyatları gözəldir, amma onlar FB-da oturub, Azərbaycandakı həyatı müzakirə edirlər. Sanki, onların könüllərinin böyük hissəsi burada qalıb.
Anladım ki, dünya düşündüyümüz kimi qorxulu deyil. İnsanlar isə əksər halda, xeyirxahdırlar.
Əsas isə, hətta mənim kimi tənbəl oğlan - rahatlıq və komforta öyrənmiş tam şəhər sakini də dünya səyahətinə çıxa bilər. Deməli, arzusu və həvəsi olan hər bir kəs bunu edə bilər.
Qoy sizin səyahətiniz 4 qitəni əhatə edib, 2,5 il davam eləməsin, yenə də bir, iki, altı ay sonra evinizə qayıdanda anlayacqsınız ki, özünüzün yeni tərəflərini kəşf etmisiniz.
Cəhd edin - peşman olmayacaqsınız.
VeloTural Mraşrutu
Mərhələ 1 - Böyük İpək Yolu boyu
Mərhələ 2 - Cənub-Şərqi Asiya
Mərhələ 3 - Avstraliya
Mərhələ 4 - ABŞ
Mərhələ 5 - Avropa
Ətraflı olaraq Tural Abbasovun şəxsi saytında oxuya bilər.