Tiflisə getmək üçün istənilən yerdəyişmə üsulundan istifadə etmək olar. Biz hər gün saat 20-50-də yola düşən qatarla getməyi qərara aldıq (yol 12 saat çəkir).
Gedərkən sərhəddə dörd, qayıdarkən isə altı saat gözləməli olduq. Məzuniyyətlər mövsümündə qatarda yer tapmaq olduqca mürəkkəb olduğundan, qatardan düşən kimi biz Bakıya bilet almağa tələsdik. Kassada oturan mehriban xanım kartla ödənişin qəbul olunmadığını söylədiyindən biz nağd pulu tədarükünü etməli olduq.
Kürün sol sahilində yerləşən Çuqureti rayonunda qalacaqdıq. Mərkəzi vağzalda biz dərhal taksi sürücülərinin hücumuna məruz qaldıq. Onlar bizi "cəmi 10 lari müqabilində birbaşa binanın girişinə sağ-salamat aparmağı vəd edirdi". Həmçinin qiyməti 0,5 lari olan metro ilə də getmək olar. Çuquretiyə getmək üçün metronun Station Square stansiyasında minib Marjanişvili stansiyasınadək getmək lazımdır. Məhz bu rayonda yerləşən Egnate Ninoshvili küçəsində xostelli, barlı və kafeli məşhur Fabrika yerləşir. Tiflisin gənc ruhunu duymaq, qrafiti təsvirlərinə baxmaq və həyatımızın ən acı Black Lion pivəsini dadmaq üçün biz elə həmin axşam buraya gəldik.
David Ağmaşenebeli prospekti yaşayış zonasından keçir. Bu prospekt həm Avropa küçələrini, həm də Bakının torqovı küçəsini xatırladır. Axşamlar küçə işıqlarının nuruna qərq olduqda və kafe və restoranlar turistlərlə dolu olduqda bu prospekt xüsusi gözəlliyə malik olur. Küçədə yerləşən tikililərin memarlığından heyranlıqla baxan səyyah hər addımında kafe sahibi və işçilərindən gələn şərab içmək və qəlyan çəkmək təkliflərini eşidir. Açığını desəm, həmin kafelərin rahat divanlarını görən və daxili ab-havasını duyan insanın bu təkliflər qarşısında tab gətirməsi heç də asan deyil.
Həmçinin Çuguretidə Niko Pirosmaninin kiçik bir muzeyi də var. "Bir Milyon Qızılgül" («Миллион алых роз») mahnısını hər kəs eşidib. Lakin bu mahnının bu gürcü sənətkarının aktrisa Marqaritaya qarşı hiss etdiyi məhəbbətə həsr olunduğunu azları bilir. Bu gözəl fransız xanıma onun sevdiyi gülləri bəxş etmək (gürcü rəssamı fransız aktrisasına güllə dolu 9 araba bağışlamışdır) üçün Pirosmani özünün bütün mülkünü satmış, ömrünün son günlərini isə kilçik bir zirzəmidə keçirmişdir. Həmin zirzəmini ona rəhmi gələnlər təqdim etmişdir. Biz həmin xanımın gürcü sənatkarının məhrumiyyətlərinə layiq olub-olmadığını anlaya bilmədik.
Çuquretini Kürün digər sahilinə "Quru Körpü" bağlayır. Tiflisi gəzmiş dostlarımızın dediyinə inansaq, həmin körpünün üzərində məşhur "Bit Bazarı" ("Блошиный Рынок") yer almışdır. Xəyallarımızda qədim əşyalar, nadir kolleksioner tapıntıları və qədim xəzinələr canlansa da, reaalıqda bunarı görmədik. Quru Körpünün üzərində yalnız yerdə mələfələr üzərinə düzülmüş sovet qaşıqları təklif edən satrıcılar vardı. Kürün sağ sahilində bukinistlər gecələr qıfıllanan xüsusi qutularda köhnə kitab kolleksiyasını satırdı.
Çuquretidən şəhərin mərkəzinə getmək çox asandır - sadəcə Kür boyunca getmək lazımdır. "Quru Körpüdən” sonra “Barataşvili körpüsü” gəlir. Bu ərazidən "Sülh Körpüsü" və "Narikala"nı görmək olar. Elektrik cərəyanı (biz bir neçə dəfə yoxladıq) qoşulan dəmir "qozalarla" bəzədilmiş bu körpünün arxasında yeraltı keçid var. Əsl qalereya kimi bu keçid də qrafiti təsvirlərilə bəzədilmişdir. Burada heyvan, mifik məxluq, yadelli təsvirlərindən tutmuş siyasətçi karikaturalarınadək müxtəlif səhnələr görmək olar. Seyr edənlərin və alıcıların azmaması üçün girişdə ətraflı xəritə asılmışdır.
Bütün əsas görməli məkanlar şəhərin mərkəzində yığcam şəkildə cəmləşib: bunların arasında Prezident Sarayı, Rike parkı, qəribə görünüşlü konsert salonu (borulara bənzəyən) və Metexi kilsəsi (yeri gəlmişkən, mərkəzi rayon da məhz belə adlanır) var. Həmçinin burada Gürcüstanın ən möhtəşəm məbədi sayılan Tsminda Sameba kilsəsi da yer alıb. Əsas mərtəbə ilə kifayətlənməməyi qərara alan komanda üzvlərimiz özlərini Den Braunun qəhrəmanları kimi hiss edib məbədin gizli pilləkənləri ilə alt mərtəbəyə düşdülər. Həmin an məbəddə xidmət gedirdi. Gürcülərin təəccüblü və narazı baxışlarından hiss olunurdu ki, turistlər alt mərtəbəyə olduqca nadir hallarda baş çəkir.
Çayın əks sahilində biz özünə Narikala qalası cəlb edirdi.
Kanat yolundan istifadə etmək üçün yaranan növbənin uzunluğuna kədərlə baxaraq biz Narikalaya piyada qalxmağı qərara aldıq. "Mən bu növbədə durmaram, mən həyatımın 3 saatını bu növbədə itirmək istəmirəm", - deyə bir qadın həyat yoldaşının üstünə qışqırırdı (biz sakitcə razılaşırdıq). Qədim qalaya aparan yolla hərəkət etmək olduqca çətin idi. Yamacın dikliyi Narikalanın düşmən tərəfindən alınmasının çətinliyini izah etdirdi. Fərz olunur ki, qalanı almağa çalışan düşmən əsgərləri 90 dərəcəli yamaca çıxmaqdan yorularaq təslim olurdu.
Qalanın içərisində özümüzü evdəki kimi hiss edirdik: qədim divarlara toxunmaq və ecazkar Tiflis mənzərəsini seyr etmək üçün buraya çoxlu sayda azərbaycanlı gəlmişdir. Həmyerlilərimizlə bir az söhbət etdikdən sonra dostlarımla mən sonuncu gücümüzü toplayıb 20-metrlik möhtəşəm Ana-Gürcüstan heykəlinin yanına getdik. Bu, bir əlində şərab qədəhi, digərində isə qılınc tutan qadın heykəlidir.
Gəzintimizin ən "dadlı" məqamı bizi heykəlin durduğu Sololaki ərazisində gözləyirdi. Məqsədimiz yerli gözəlliklərdən olan şəbəkəli evi görmək idi. Evin sakinləri turistlərdən evdə gəzişməməyi və eyvanda çox dayanmağı xahiş edir. Buranı günəşli gündə ziyarət etməyimiz çox yaxşı oldu: günəş şüaları taxta döşəmə və köhnə pilləkən üzərində oynayırdı.
\
Yolda biz Abşeron sakininə çox doğma olan "Ateşgah" sözü yazılmış istiqamət lövhəsinə rast gəldik. Bir birimizə təəccüblə baxaraq (heç birimiz Tiflisdə atəşpərəst məbədinin olduğunu bilmirdik) biz boz kərpicdən düzəldilmiş yolla göstərilən istiqamətdə hərəkət etdik. Lakin içərisindən alov püskürən məbədə rast gəlmədik. Google Xəritənin göstərdiyi şüsəli dama malik sadə bir tikilinin yanında bir az gəzişdikdən sonra biz paslı qapının üzərində təbaşirlə yazılmış "ATESHGAH" sözünü oxuduq. Yaxınlıqda gürcü uşaqları onadək saymağı öyrənirdi.
Pilləkənlərdən qalxaraq mən dəlikdən içəriyə baxdım: bir neçə qız uşağı şişmə mavi hovuzda çimirdi. Bir anlıq bu vəziyyətin kənardan necə göründüyünü düşündükdən sonra - böyük xanım diqqətlə yarımçılpaq uşaqlara baxır - yoluma davam etdim. Lakin bir-iki addımdan sonra mən «Do you want to see Ateshgah?» deyən uşaq səsi eşitdim. Açıq qapı ağzında duran uşaq cavabımı gözləyirdi. Yol yoldaşlarımın öz istəyini başla bildirdirməsindən sonra o, bizi içəriyə apardı. Şişmə hovuzun üzərindən adladıqdan sonra biz taxta dəhlizin sonunda məbədi gördük.
Məlum oldu ki, eramızın IV-V əsrlərinə aid edilən ən şimal və Gürcüstanda yeganə atəşpərəstlər ibadətgahı son dövrümüzədək yaşayış binası kimi istifadə olunub. Qədim divara paltar ipi, yəni zivə bağlanmışdır, girişdə isə köhnəlmiş şap-şup vardı. Daş tikilinin içərisində məbədin qorunması üçün az miqdarda ianə edilmiş pullar toplanmışdır (uşaqların dondurma pulu). Yerli sakinlər deyir ki, atəşpərəstlərin müqəddəs məbədinə baxsalar da, buna görə hökumətdən heç nə almırlar: "Məbədin altında maraq doğuracaq çox şey var. Lakin burada arxeoloji qazıntı aparmaq istəmirlər".
Çuquretiyə qayıdıb qonşumuz Vaxonu görməyə çox şad olduq. O, da bakılıları görəndə öz sevincini gizlətmədi. "Mən heç zaman Bakıda olmamışam, getmək arzusundayam. Deyirlər ora Tiflisdən xeyli gözəldir, yollar daha geniş və daha təmizdir. Eşitmişəm ki, Bakı çox müasir şəhərdir. Tiflisi onun ruhunun olmasına görə sevirəm. Bakının da ruhu varmı?"
